۵ نوع اختلال شخصیتی

اختلالات شخصیتی گروهی از اختلالات روانی هستند که با الگوها و ویژگی‌های ثابت در نحوه تفکر، احساسات و رفتارهای فرد مشخص می‌شوند. در اینجا، پنج نوع اختلال شخصیتی مهم ذکر می‌شود:

1. اختلال شخصیتی نارسیستی (Narcissistic Personality Disorder):

   اختلال شخصیتی نارسیستی (Narcissistic Personality Disorder یا NPD) یکی از اختلالات شخصیتی است که با الگوها و ویژگی‌های خاص در تفکر، احساسات، و رفتارهای فرد مشخص می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال به طور مشخص از خودمحوری زیاد و نیاز به تحسین و تعظیم دیگران برخوردارند. در زیر، ویژگی‌ها و ویژه‌ندگی‌های اختلال شخصیتی نارسیستی آورده شده است:

   1. خودمحوری بالا:
      • افراد با اختلال نارسیستی به طور معمول باور دارند که آنها به دلیل استعدادها، ظاهر، یا موقعیت اجتماعی خود، افراد ویژه و منحصر به فرد هستند.
   2. نیاز به تحسین و تعظیم:
      • این افراد به طور مداوم به تحسین و تعظیم از سوی دیگران نیاز دارند و انتظار دارند که دیگران آنها را به عنوان فردی فوق‌العاده و شایسته تعظیم کنند.
   3. کمبود همدلی:
      • افراد نارسیستی به طور معمول کمبود همدلی و توجه به نیازهای دیگران دارند. آنها ممکن است به صورت افرازی و با تمرکز بر خود به دیگران رفتار کنند.
   4. استفاده از دیگران:
      • افراد با این اختلال به طور متناوب از دیگران به منظور رسیدن به اهداف شخصی خود بهره‌برداری می‌کنند، حتی اگر این بهره‌برداری به طور علنی نباشد.
   5. عدم تحمل نقد:
      • این افراد به طور عمیق از نقد و انتقاد رنج می‌برند و ممکن است به دلیل آن رفتارهای ناپسندی از خود به نمایش بگذارند.
   6. عدم تعامل مؤثر:
      • در روابط میان‌فردی، افراد نارسیستی ممکن است به دلیل تمرکز بر خود و کمبود توجه به نیازهای دیگران، مشکلات بالقوه‌ای داشته باشند.

   تشخیص اختلال شخصیتی نارسیستی نیازمند ارزیابی توسط یک حرفه‌ای در زمینه روان‌پزشکی است. این اختلال ممکن است تأثیرات جدی بر زندگی روزمره و ارتباطات افراد داشته باشد.

   • ویژگی‌ها: خودمحوری زیاد، نیاز به تحسین و تعظیم دیگران، کمبود همدلی، افتخار خود بالا، تمایل به بهره‌برداری از دیگران.
   • آثار: مشکلات در ارتباطات اجتماعی، دشواری در همکاری با دیگران، وابستگی به باورهای فردی.
2. اختلال شخصیتی افرازی (Borderline Personality Disorder):

   اختلال شخصیتی افرازی یا اختلال شخصیتی مرزی (Borderline Personality Disorder یا BPD) یکی از اختلالات شخصیتی است که با وجود الگوها و ویژگی‌های نامنظم در تفکر، احساسات، رفتارها و ارتباطات میان‌فردی شناخته می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال اغلب با مشکلات در مدیریت احساسات، استقلال از دیگران، و پایداری در روابط روبرو هستند. در زیر، ویژگی‌ها و ویژه‌ندگی‌های اختلال شخصیتی مرزی ذکر شده است:

   1. عدم پایداری در ارتباطات میان‌فردی:
      • افراد با BPD ممکن است تجربیات متنوعی از نظریه ترکیبی، تحولات چندان، و روابط افرازی داشته باشند. این عدم پایداری ممکن است باعث مشکلات در حفظ روابط شود.
   2. احساسات ناپایدار:
      • افراد مبتلا به BPD ممکن است تغییرات شدید در احساسات خود تجربه کنند، از جمله احساسات شدید خوشحالی تا افسردگی یا اضطراب.
   3. ترس از ترک شدن:
      • ترس مبرم از ترک شدن و ترک شدن، باعث می‌شود که افراد BPD به شدت به روابط خود پرداخته و تلاش کنند تا از آنها دور نشوند.
   4. رفتارهای خودآسیبی:
      • در شرایط استرس‌زا، افراد مبتلا به BPD ممکن است به رفتارهای خودآسیبی نظیر بریدگی یا سوزش دادن به خود روی آورند.
   5. نقدهای شدید به خود:
      • این افراد ممکن است نقدهای شدیدی به خود داشته باشند و احساس کمبود و عدم ارزشیابی دائمی داشته باشند.
   6. کمبود هویت:
      • افراد BPD ممکن است مشکلات در شناخت هویت شخصی خود داشته باشند و بی‌ثباتی در نگرش به خود را تجربه کنند.

   تشخیص BPD نیاز به ارزیابی توسط حرفه‌ای در زمینه روان‌پزشکی دارد. این اختلال می‌تواند زندگی روزمره و ارتباطات افراد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد، اما با مداخلات درمانی مناسب، می‌توان به بهبود وضعیت کمک کرد.

   • ویژگی‌ها: عدم پایداری در ارتباطات میان‌فردی، احساس خود به ندرت، عدم استقلال از دیگران، نگرانی‌های شدید درباره ترک شدن.
   • آثار: رفتارهای خطرناک، مشکلات در روابط میان‌فردی، نگرانی مداوم.
3. اختلال شخصیتی اجتنابی (Avoidant Personality Disorder):

   اختلال شخصیتی اجتنابی یا اختلال شخصیتی اجتماعی (Avoidant Personality Disorder یا AvPD) یکی از اختلالات شخصیتی است که با الگوها و ویژگی‌های خاص در تفکر، احساسات، و رفتارها شناخته می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال اغلب از اجتناب یا خودارضایت در مواجهه با افراد جدید یا مواقع اجتماعی صحبت می‌کنند. در زیر، ویژگی‌ها و ویژه‌ندگی‌های اختلال شخصیتی اجتنابی ذکر شده است:

   1. ترس از رفتار اجتماعی:
      • افراد با AvPD ممکن است از رفتارهای اجتماعی یا حضور در مواقع گروهی اجتناب کنند، به خصوص اگر این مواقع نیازمند تعامل با افراد ناشناخته باشند.
   2. احساس ترس و احساسات ارزش کم:
      • این افراد معمولاً احساسات شدیدی از ترس از نقد یا رد شدن توسط دیگران تجربه می‌کنند و اغلب احساس ارزش کمی دارند.
   3. انزوا و ترجیح به تنهایی:
      • افراد با اختلال شخصیتی اجتنابی ممکن است ترجیح دهند تا وقت زیادی را به تنهایی سپری کنند و از فعالیت‌های گروهی بپرهیزند.
   4. تردید و ترس از انتقاد:
      • این افراد ممکن است به طور مداوم در مورد عملکرد و ارتباطات خود تردید کنند و از انتقادها یا نقدهای منفی بترسند.
   5. کمبود اعتماد به نفس:
      • افراد مبتلا به AvPD اغلب احساس کمبود اعتماد به نفس و ارزشیابی منفی از خود دارند.
   6. ترس از روابط عاطفی:
      • این افراد ممکن است از شروع یا حفظ روابط عاطفی اجتناب کنند به خاطر ترس از نقض یا ناکامی در روابط.

   تشخیص اختلال شخصیتی اجتنابی نیاز به ارزیابی توسط حرفه‌ای در زمینه روان‌پزشکی دارد. مداخلات درمانی می‌تواند به این افراد کمک کند تا مهارت‌های اجتماعی خود را افزایش دهند و با ترسها و احساسات منفی خود مقابله کنند.

   • ویژگی‌ها: احساس ترس و اجتناب از ورود به ارتباطات اجتماعی، حس ارزش کم، حساسیت به انتقادات.
   • آثار: محدودیت در زندگی اجتماعی، کاستی در شغف و تعامل با دیگران.
4. اختلال شخصیتی وابسته (Dependent Personality Disorder):

   اختلال شخصیتی وابسته (Dependent Personality Disorder یا DPD) یکی از اختلالات شخصیتی است که با وابستگی نسبی به دیگران و کمبود استقلال فردی مشخص می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال معمولاً به صورت بیش از حد به کمک و حمایت دیگران وابسته می‌شوند و دشواری در اتخاذ تصمیمات مستقل و تعامل با مسائل زندگی را تجربه می‌کنند. در زیر، ویژگی‌ها و ویژگی‌های اختلال شخصیتی وابسته آورده شده است:

   1. وابستگی به دیگران:
      • افراد با DPD به طور مداوم به حمایت و کمک دیگران نیاز دارند و بدون حمایت خارجی احساس ناتوانی و ترس می‌کنند.
   2. کمبود اعتماد به نفس:
      • این افراد ممکن است از کمبود اعتماد به نفس رنج ببرند و اغلب احساس کنند که نمی‌توانند بدون کمک دیگران به خوبی مواجهه کنند.
   3. ترس از ترک شدن:
      • ترس از ترک شدن و از دست دادن حمایت و محبت دیگران یکی از ویژگی‌های اصلی افراد با اختلال شخصیتی وابسته است.
   4. ناتوانی در تصمیم‌گیری:
      • این افراد معمولاً دشواری در اتخاذ تصمیمات مستقل را تجربه می‌کنند و به دیگران برای تصمیم‌گیری و راهنمایی نیاز دارند.
   5. خودکم‌پنداری:
      • افراد با DPD ممکن است خودکم‌پنداری و تصویر ناپایداری از خود داشته باشند و اغلب از دیگران برای ارزیابی وضعیت خود استفاده کنند.
   6. تضعیف مرزهای شخصیتی:
      • این افراد ممکن است مرزهای شخصیتی خود را با دیگران ضعیف کنند و به اندازه زیادی به نظرات و تصمیمات دیگران وابسته باشند.

   تشخیص اختلال شخصیتی وابسته نیاز به ارزیابی توسط حرفه‌ای در زمینه روان‌پزشکی دارد. مداخلات درمانی می‌توانند به افراد با این اختلال کمک کنند تا استقلال شخصی بیشتری برای تصمیم‌گیری و مواجهه با چالش‌های زندگی پیدا کنند.

   • ویژگی‌ها: نیاز به کمک و حمایت دائمی از دیگران، ترس از ترک شدن، کمبود اعتماد به نفس.
   • آثار: وابستگی بیش از حد به دیگران، مشکلات در تصمیم‌گیری و اتخاذ مواقف مستقل.
5. اختلال شخصیتی جداگانه (Schizoid Personality Disorder):

   اختلال شخصیتی جداگانه (Schizoid Personality Disorder یا SPD) یکی از اختلالات شخصیتی است که با الگوها و ویژگی‌های خاص در تفکر، احساسات، و رفتارها شناخته می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال معمولاً متمایل به انزوا و انحصاری بودن هستند و اغلب به فعالیت‌های اجتماعی کمتری علاقه دارند. در زیر، ویژگی‌ها و ویژگی‌های اختلال شخصیتی جداگانه آورده شده است:

   1. انزوا و ترجیح به تنهایی:
      • افراد با SPD ترجیح می‌دهند تا وقت زیادی را به تنهایی سپری کنند و اغلب از فعالیت‌های گروهی اجتناب می‌کنند.
   2. کمبود توجه به روابط انسانی:
      • این افراد به طور معمول کمبود توجه و علاقه به روابط انسانی دارند و اغلب احساس نیاز به دیگران را کمتر تجربه می‌کنند.
   3. خودکم‌پنداری و تحلیلی:
      • افراد با SPD ممکن است به صورت خودکم‌پنداری و تحلیلی به خود و محیط خود نگاه کنند و کمتر از احساسات و نیازهای اجتماعی خود به دیگران بگویند.
   4. کمبود توانمندی در ابراز احساسات:
      • این افراد ممکن است مشکلات در ابراز احساسات خود داشته باشند و اغلب به نظر می‌رسند که احساساتشان کمتر به نظر می‌آیند.
   5. عدم توجه به پاسخ‌های اجتماعی:
      • افراد با SPD ممکن است به تا حدی بی‌تفاوت به پاسخ‌ها و نظرات اجتماعی باشند و برخی از اصول اجتماعی را نادیده بگیرند.
   6. کمبود نیاز به روابط عاطفی:
      • این افراد کمتر به روابط عاطفی علاقه دارند و اغلب تجربیات روابط انسانی را محدود به حداقل ممکن می‌کنند.

   تشخیص اختلال شخصیتی جداگانه نیاز به ارزیابی توسط حرفه‌ای در زمینه روان‌پزشکی دارد. مداخلات درمانی ممکن است به افراد با این اختلال کمک کند تا در برقراری روابط اجتماعی مؤثرتر و ادراکی سالم‌تر از خود بهره‌مند شوند.

   • ویژگی‌ها: انعطاف ناپذیری در روابط اجتماعی، کاستی از احساسات عمیق، عدم توجه به پاسخ‌های مثبت یا منفی از سوی دیگران.
   • آثار: انزوا، کاهش توانایی در ایجاد و حفظ روابط انسانی.

توجه داشته باشید که این توصیفات تا حدی سطحی هستند و هر اختلال شخصیتی نیاز به ارزیابی دقیق و تشخیص از طرف حرفه‌ای در زمینه روان‌پزشکی دارد. همچنین، بسیاری از افراد ممکن است ویژگی‌های متعددی از اختلالات مختلف را تجربه کنند.