روانشناسی دیوانگی

دیوانگی در روانشناسی به صورت عمده به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود: دیوانگی روانی و دیوانگی عقلی. همچنین در هر دسته از دیوانگی، انواع مختلفی وجود دارد. در ادامه، انواع اصلی دیوانگی در روانشناسی را برای شما توضیح می‌دهم:

1. دیوانگی روانی (روانپاتولوژیک):

   • دیوانگی روانی یا دیوانگی روانپاتولوژیک به وضعیت‌ها و اختلالات روانی اشاره دارد که به دلیل عوامل روانی و نارسایی‌های ذهنی به وجود می‌آید و با تغییرات در تفکر، احساسات، و رفتار فرد همراه است. افراد مبتلا به دیوانگی روانی معمولاً توانایی تطابق با اجتماع و مدیریت زندگی روزمره خود را از دست می‌دهند. در اینجا تعدادی از اصولی‌ترین اختلالات روانپاتولوژیک را برای شما توضیح می‌دهم:

     1. اختلال افسردگی (Depressive Disorders): افسردگی می‌تواند شدیدترین نوع دیوانگی روانی باشد. افراد مبتلا به اختلال افسردگی ممکن است با احساسات نامناسب از اضطراب و افکار منفی متعارف روزمره خود همراه باشند. این وضعیت می‌تواند به اختلال افسردگی اصیل یا افسردگی دو قطبی (که شامل دوره‌های افسردگی و افزایش انرژی در میان آنهاست) منتهی شود.
     2. اختلال اضطرابی (Anxiety Disorders): افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی معمولاً با اضطراب و نگرانی مفرط، ترس‌های بی‌معنی، و واکنش‌های فیزیولوژیکی نظیر تپش قلب، تعریق، و تنش عضلاتی روبرو می‌شوند. این اختلالات شامل اختلال اضطراب عمومی، اختلال اضطراب اجتماعی، اختلال اضطراب وسواسی-اجباری و دیگر اختلالات اضطرابی می‌شوند.
     3. اختلالات شخصیتی (Personality Disorders): افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی تجربیات مشکلاتی در تطابق با اجتماع و روابط انسانی دارند. این اختلالات شامل اختلال شخصیتی نرجسیستیک، اختلال شخصیتی انتسابی، اختلال شخصیتی هیستریونیک و دیگر اختلالات شخصیتی هستند.
     4. اختلالات خوردن (Eating Disorders): افراد مبتلا به اختلالات خوردن ممکن است با تغییرات در الگوهای خوراکی و وزن بدن روبرو شوند. این اختلالات شامل اختلال خوردن انبوه، اختلال خوردن پرشیا، و اختلال خوردن واقعه‌ای می‌شوند.
     5. اختلال اعتیاد (Substance Use Disorders): افراد مبتلا به اختلال اعتیاد به مواد مخدر و الکل ممکن است از کنترل بیرونی بر رفتار خود دست بدهند و به مصرف مواد مخدر به صورت مزمن بپردازند. این مواد می‌توانند عوامل اصلی در ایجاد دیوانگی و تخریب زندگی فرد باشند.

     تشخیص و درمان این اختلالات نیازمند مشاوره و مداخله تخصصی از سوی متخصصین روانپزشکی و روانشناسی است. افراد مبتلا به دیوانگی روانپاتولوژیک می‌توانند با مشوره و درمان مناسب بهبود یابند و کیفیت زندگی بهتری را تجربه کنند.

2. دیوانگی عقلی (نیروشناختی):

   • دیوانگی عقلی یا دیوانگی نیروشناختی به وضعیت‌ها و اختلالات روانی اشاره دارد که به علت نارسایی‌های نیروشناختی یا عصبی در ساختار و عملکرد مغز به وجود می‌آید. این نوع دیوانگی معمولاً با تغییرات در تفکر، ادراک، حافظه، و توانایی اجرای وظایف روزمره فرد همراه است. در زیر، تعدادی از اصلی‌ترین اختلالات دیوانگی نیروشناختی را برای شما توضیح می‌دهم:

     1. دیوانگی دمانسیال (Dementia): این اختلال معمولاً با کاهش تدریجی توانایی‌های شناختی از جمله حافظه، تفکر، ادراک، و توانایی اجرای وظایف روزمره فرد همراه است. بیماری آلزایمر یکی از شایع‌ترین انواع دمانسیال است.
     2. دیوانگی جنونی (Psychotic Disorders): افراد مبتلا به دیوانگی جنونی تجربیاتی نادرست و غیرواقعی می‌کنند. این اختلال معمولاً با هلوسیناسیون‌ها (تجربیات نادرست شنوایی و بصری) و اوهام (اعتقادهای نادرست) همراه است. اسکیزوفرنی (Schizophrenia) یکی از شناخته‌شده‌ترین اختلالات دیوانگی جنونی است.
     3. دیوانگی ناشی از مواد مخدر (Substance-Induced Psychotic Disorders): مصرف مواد مخدر ممکن است باعث دیوانگی ناشی از مواد شود. این افراد ممکن است تجربیات واقعیت‌پسینه نادرست داشته باشند تا زمانی که مواد را مصرف می‌کنند.
     4. دیوانگی ناشی از ضربه مغزی (Trauma- and Stressor-Related Disorders): ضربه مغزی و تراوماها ممکن است با تغییرات نیروشناختی و دیوانگی موقتی همراه باشند. این وضعیت معمولاً در دیوانگی ناشی از ضربه مغزی به وضوح مشاهده می‌شود.
     5. دیوانگی ناشی از بیماری‌های عصبی (Neurocognitive Disorders): بیماری‌های عصبی مانند بیماری پارکینسون و التهابات مغزی ممکن است با تغییرات نیروشناختی و دیوانگی همراه باشند. این وضعیت‌ها معمولاً در اختلالات عصبی ناشی از علت عضوی تشخیص داده می‌شوند.

     تشخیص و مدیریت دیوانگی نیروشناختی نیازمند تجزیه و تحلیل دقیق تاریخچه پزشکی و روانی فرد است. در بسیاری از موارد، درمان‌های دارویی و مشاوره روانشناختی می‌توانند به فرد کمک کنند. تشخیص دقیق و مدیریت مناسب این نوع دیوانگی می‌تواند به فرد کمک کند که تا جای ممکن کیفیت زندگی خود را حفظ کند.