تفاوت روانشناسی با فرا روانشناسی
روانشناسی و فراروانشناسی دو حوزه مطالعاتی مرتبط با ذهن و رفتار انسان هستند، اما تفاوتهای مهمی دارند. در ادامه توضیح داده میشود:
- روانشناسی (Psychology):
روانشناسی (Psychology) یک علم اجتماعی است که به مطالعه رفتار و فرآیندهای ذهنی انسانها میپردازد. این علم درک بهتری از نحوه عملکرد انسانها، تأثیرات محیط بر رفتار آنها، و تجربیات شخصی را به ما میآموزد. روانشناسی یک حوزه چند وجهی است و مختلف زیرشاخهها و تخصصها دارد. در ادامه توضیحاتی کلی درباره روانشناسی آمده است:
- رفتار انسانی: روانشناسی به مطالعه و تحلیل رفتار انسانها میپردازد. این شامل رفتارهای مشاهدهپذیر مثل تعامل اجتماعی، تصمیمگیری، یادگیری، حافظه، شناخت و عواطف میشود.
- عوامل ذهنی: روانشناسی به بررسی فرآیندهای ذهنی مانند تفکر، حل مسئله، تصورات و خلق و خوی انسانها میپردازد. این شاخه از روانشناسی به ما میآموزد که چگونه مغز انسان عمل میکند.
- روانشناسی بالینی: این زیرشاخه به مطالعه مشکلات روانی، اختلالات روانی، و راههای درمانی برای افرادی که با مشکلات روانی روبرو هستند میپردازد. روانشناسان بالینی افراد را در مشاوره و درمان اختلالات روانی همراهی میکنند.
- روانشناسی اجتماعی: این حوزه به مطالعه رفتارها و تعاملات اجتماعی انسانها و نقش اجتماعی در تشکیل شخصیت و رفتار فردی میپردازد. این مطالعات میتوانند به درک از جوامع و تفاوتهای فرهنگی کمک کنند.
- روانشناسی شناختی: این زیرشاخه به مطالعه عملکرد ذهنی، اطلاعاتگرایی، حافظه، تصمیمگیری و موضوعات مشابه اختصاص دارد. روانشناسی شناختی به ما کمک میکند تا نحوه فهم و پردازش اطلاعات توسط مغز را درک کنیم.
- روانشناسی تربیتی: این شاخه به مطالعه روانشناسی تعلیم و تربیت میپردازد و تمرکز بر توسعه و آموزش افراد دارد.
- روانشناسی محیطی: این حوزه به مطالعه تأثیر محیط طبیعی و اجتماعی بر رفتار انسانها میپردازد.
روانشناسی به عنوان یک علم اجتماعی و علمی به استفاده از روشهای تحقیقی علمی برای جلب اطلاعات و تحلیل دادهها به منظور بهبود فهم ما از رفتار و رفتارهای انسانی میپردازد. این علم در مختلف زمینهها مانند بهبود زندگی روزمره، بهبود سلامت روانی و جسمی، تربیت فرزندان، افزایش بهرهوری در محیط کاری و بسیاری موارد دیگر مورد استفاده قرار میگیرد.
- روانشناسی به مطالعه عوامل داخلی و خارجی که رفتار، تجربیات، و فرآیندهای ذهنی انسانها را تحت تأثیر قرار میدهند، میپردازد. این مطالعه به تحلیل و تفسیر رفتارها و فعالیتهای روزمره انسانها میپردازد.
- روانشناسان معمولاً از روشهای تجربی و علمی برای تحقیق در مورد رفتار انسانها استفاده میکنند. آنها میتوانند در زمینههایی مانند روانشناسی بالینی، شناختی، اجتماعی و رشد فردی فعالیت داشته باشند.
- فراروانشناسی (Parapsychology):
فراروانشناسی (Parapsychology) یک حوزه تحقیقاتی است که به مطالعه پدیدههای خارقالعاده یا پدیدههایی معمولاً خارج از دامنه تجربی علم معمولی معروف است. این حوزه تحقیقاتی به بررسی پدیدههایی میپردازد که به نظر میآید قابلیت توجیه و تفسیر توسط علم معمولی ندارند و ممکن است تجربههایی مانند تلهپاتی، تلپاتی، تجربیات نزدیک به مرگ، پیشبینی آینده، تأثیر انرژیهای خارقالعاده و دیگر پدیدههای مشابه را در بر بگیرد.
ویژگیهای مهم فراروانشناسی عبارتند از:
- پدیدههای خارقالعاده: فراروانشناسی به مطالعه پدیدههایی میپردازد که خارج از دامنه تجربی علم معمولی و نظاممند قرار دارند. این پدیدهها به عنوان “خارقالعاده” یا “پدیدههای غیرمعمول” توصیف میشوند.
- تحقیقات تجربی: معمولاً فراروانشناسان از روشهای تحقیقی علمی استفاده میکنند تا این پدیدهها را بررسی کنند. این شامل طراحی آزمایشها، جمعآوری دادهها، و تجزیه و تحلیل آماری میشود.
- مطالعه تلهپاتی: تلهپاتی به تأثیر اندیشه و قدرت ذهن بر اتفاقات و وقوع پدیدههای خارقالعاده در فرد دیگری میپردازد. این یکی از پدیدههای معروف در فراروانشناسی است.
- تلپاتی: تلپاتی به انتقال اطلاعات و تجربیات از طریق وسایل غیرمعمول مثل تلهپاتی، تلپاتی یا اتصالات روحی میپردازد.
- تحقیق در تجربیات نزدیک به مرگ: فراروانشناسی به مطالعه تجربیات نزدیک به مرگ افرادی که در مرگ یا بیماریهای حاد درگیر بودهاند و تجربیات خارقالعاده دارند میپردازد.
- مطالعه تأثیر انرژیهای خارقالعاده: این حوزه به تأثیر انرژیهای خارقالعاده مانند روحانیت و ارتباط با دنیای روحانی میپردازد.
تحقیقات فراروانشناسی به دلیل ماهیت غیرعلمی پدیدههای خارقالعاده و تضارب با اصول علمی معمولاً مورد انتقاد قرار میگیرند و به عنوان علمی نادرست ترتیب داده شدهاند. بسیاری از دانشمندان معتقدند که این پدیدهها به روشهای تجربی قابل اثبات نیستند. با این حال، تعدادی از محققان همچنان تلاش میکنند تا این پدیدهها را با روشهای علمی مورد بررسی قرار دهند و تا حد ممکن تبیین کنند.
- فراروانشناسی به مطالعه پدیدههای خارقالعاده یا پدیدههایی که خارج از مفهومهای علمی معمولی قرار میگیرند، میپردازد. این پدیدهها ممکن است شامل تلهپاتی، پیشبینی آینده، تلپاتی، تجربیات نزدیک به مرگ، و دیگر پدیدههای مشابه باشند.
- فراروانشناسی به عنوان یک زمینه تحقیقاتی که عمدتاً خارج از محدوده روشهای تجربی و علمی تقلیدی واقع میشود، مورد انتقاد قرار گرفته و اغلب به عنوان علمی نادرست یا نادرست ترتیب داده شده است.
- تحقیقات در فراروانشناسی ممکن است به دلیل ناقص بودن اطلاعات علمی و مشکلات منطقی در تفسیر پدیدههای خارقالعاده، به چالش کشیده شوند.
بررسی علمی رفتار و فرایند های ذهنی در روانشناسی
بررسی علمی رفتار و فرآیندهای ذهنی در روانشناسی از روشهای تحقیقی علمی و ابزارهای متنوعی برای جمعآوری دادهها و تحلیل آنها استفاده میکند. این بررسیها به ما اطلاعاتی ارائه میدهند که به درک بهتری از نحوه عملکرد انسانها، روانشناسی فردی و جمعی، و تأثیرات محیط بر رفتار و فرآیندهای ذهنی انسانها کمک میکنند. در ادامه، توضیحاتی در مورد برخی از روشها و مواردی که در این بررسیها مورد استفاده قرار میگیرند آمده است:
- مشاهده: مشاهده رفتار انسانها در موقعیتهای مختلف از جمله محیطهای آزمایشگاهی و طبیعی از روشهای مهم برای جمعآوری دادههای روانشناسی است. این مشاهدهها میتواند به توصیف و شناخت رفتارها کمک کند.
- پرسشنامهها: پرسشنامهها از سوالات استاندارد و معمولاً تعداد زیادی سوال برای جمعآوری دادهها استفاده میکنند. این دادهها میتوانند در مواردی مانند تصورات، اعتقادات، و ویژگیهای شخصیتی مورد استفاده قرار بگیرند.
- آزمایشهای آزمایشگاهی: آزمایشهای آزمایشگاهی به طراحی و اجرای آزمایشها با مشارکت انسانها به منظور بررسی رفتار و فرآیندهای ذهنی میپردازند. این آزمایشها اغلب شرایط کنترلشده دارند و به ارزیابی تأثیرات مختلفی بر رفتار و عملکرد انسانها میپردازند.
- مطالعات موردی: در مطالعات موردی، یک مورد یا چند مورد خاص مورد بررسی قرار میگیرند. این نوع تحقیقات ممکن است برای درک عمیقتر یک مسئله یا پدیده خاص مفید باشند.
- تصاویر مغزی: تصاویر مغزی مانند MRI و PET scan برای مشاهده فعالیت مغز در زمان انجام وظایف و وظایف مشخص استفاده میشوند. این تصاویر ممکن است به ما کمک کنند تا روندهای ذهنی و عصبی را درک کنیم.
- مدلسازی ریاضی: مدلسازی ریاضی به کمک تئوریها و مدلهای ریاضی برای توصیف و پیشبینی رفتارها و فرآیندهای ذهنی انسانها میپردازد.
- تجزیه و تحلیل آماری: آمار و احتمالات در تحلیل دادههای روانشناسی مهم هستند. تجزیه و تحلیل آماری به ما کمک میکند تا الگوها و ارتباطات در دادهها را شناسایی کنیم.
بررسی علمی رفتار و فرآیندهای ذهنی در روانشناسی امکان ارتقاء درک ما از عملکرد انسانها، تأثیرات محیط و تفاوتهای شخصیتی را فراهم میکند. این تحقیقات به عنوان پایه برای توسعه تکنیکها و روشهای مداخله در زمینههایی مانند بهبود سلامت روانی، آموزش، و بهبود کیفیت زندگی مورد استفاده قرار میگیرند.
فرایندهای تبادل اطلاعات و یا انرژی که در حال حاضر با علوم شناخته شده قابل تببین نیستند
در فراروانشناسی (Parapsychology)، مطالعه پدیدههای خارقالعاده و پدیدههایی که خارج از دامنه تجربی علم معمولی قرار دارند، به تأکید بر مواردی که در حال حاضر با مکانیسمهای طبیعی شناخته شده قابل تبیین نیستند میپردازد. این موارد معمولاً به عنوان “پدیدههای غیرمعمول” یا “پدیدههای نامعمول” شناخته میشوند و به تعدادی از زیرشاخههای فراروانشناسی اشاره دارند:
- تلهپاتی (Telepathy): تلهپاتی به انتقال اطلاعات و تجربیات از طریق وسایل غیرمعمول مانند انرژی ذهنی بین افراد میپردازد. این پدیده به تأثیر اندیشه و قدرت ذهن بر انتقال اطلاعات میپردازد.
- تلپاتی (Telekinesis): تلپاتی به قدرت انسانها برای تحرک و کنترل اشیاء بدون تماس فیزیکی میپردازد. این پدیده معمولاً به عنوان تأثیر ذهنی بر اشیاء مادی شناخته میشود.
- پیشبینی آینده (Precognition): پیشبینی آینده به توانایی پیشبینی وقوع رویدادها و وقوع پدیدهها پیش از وقوع آنها میپردازد.
- تجربیات نزدیک به مرگ (Near-Death Experiences): این پدیده به تجربیاتی اشاره دارد که افراد در مرز مرگ یا در اثر حوادث نزدیک به مرگ تجربه میکنند. این تجربیات شامل عناصری مانند مرور زندگی، روشنایی در پایان تونل، و ارتباط با جهان روحانی میشوند.
- تجربیات خارج از بدن (Out-of-Body Experiences): در این تجربیات، افراد احساس میکنند که از بدن خود خارج شدهاند و میتوانند محیط را از زوایای مختلف مشاهده کنند.
- روایتهای روحانی (Spiritualism): این پدیده به ارتباط با جهان روحانی، مراسم فراطبی و ارتباط با ارواح یا روحهای جانوری میپردازد.
مهمترین ویژگی این پدیدهها این است که معمولاً با استفاده از روشهای تجربی علمی در دسترس درست نشدهاند و تاکنون به صورت قطعی تأیید نشدهاند. این موضوع به عنوان یکی از دغدغههای اصلی در مطالعات فراروانشناسی مطرح شده و مورد بحث و بررسی بسیاری از دانشمندان و روانشناسان قرار گرفته است. با این حال، مطالعات در این زمینه همچنان ادامه دارند و تلاشهایی برای شناخت بهتر این پدیدهها و تبیین آنها انجام میشود.
بنابراین، تفاوت اصلی بین روانشناسی و فراروانشناسی در موضوع مورد مطالعه و روشهای تحقیقی استفاده شده در هر حوزه وجود دارد. روانشناسی به مطالعه عوامل ذهنی و رفتاری در چارچوب روشهای علمی متداول میپردازد، در حالی که فراروانشناسی به تحقیقات در مورد پدیدههای خارقالعاده و غیرمعمول میپردازد که ممکن است خارج از دامنه تجربی رایج باشند.
دیدگاهتان را بنویسید